
در روند توسعه شهرها و مناطق شهری، هماهنگی میان طرحهای شهری و ضوابط ساختوساز نقش حیاتی دارد. یکی از مهمترین نهادهایی که در این زمینه تصمیمگیرنده است، کمیسیون ماده ۵ شهرداری است. اما این کمیسیون دقیقاً چه وظایفی دارد؟ آییننامه اجرایی آن چگونه عمل میکند؟ و نقش مشاوران تخصصی مانند مهندسین مشاور متین در این فرآیند چیست؟ در این مقاله بهطور کامل به این سؤالات پاسخ خواهیم داد.
کمیسیون ماده ۵ شهرداری چیست؟
کمیسیون ماده ۵ بر اساس ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تشکیل میشود. این کمیسیون وظیفه دارد درباره بررسی و تصویب تغییرات در طرحهای تفصیلی شهری تصمیمگیری کند. طرح تفصیلی، نقشه و سندی اجرایی است که جزئیات طرح جامع شهر را مشخص میکند، مانند:
-
نحوه استفاده از اراضی (مسکونی، تجاری، فضای سبز و…)
-
تراکم ساختمانی
-
ارتفاع مجاز ساختمانها
-
ضوابط معابر و دسترسیها
در واقع، کمیسیون ماده ۵ تنها مرجع قانونی برای تصویب یا رد درخواستهای تغییر در این طرحهاست.
اعضای کمیسیون ماده ۵ چه کسانی هستند؟
در هر استان، این کمیسیون با ترکیبی از مدیران شهری و مقامات مرتبط تشکیل میشود. اعضای اصلی عبارتاند از:
-
استاندار (رئیس کمیسیون)
-
شهردار
-
رئیس شورای شهر
-
مدیرکل راه و شهرسازی استان
-
نماینده وزارت جهاد کشاورزی
-
نماینده سازمان محیط زیست (در صورت نیاز)
-
نماینده نظام مهندسی ساختمان
در تهران، این کمیسیون زیر نظر شورای عالی شهرسازی فعالیت میکند و گاه با دقت و سختگیری بیشتری عمل میکند.
آییننامه اجرایی کمیسیون ماده ۵ چیست؟
آییننامه اجرایی کمیسیون ماده ۵ مجموعهای از ضوابط، مراحل، فرمتها و رویههایی است که متقاضیان باید در فرآیند ارائه درخواست و پیگیری آن رعایت کنند. هدف این آییننامه، ایجاد وحدت رویه و جلوگیری از تصمیمگیریهای سلیقهای در این کمیسیون است.
برخی از مواردی که در آییننامه اجرایی مشخص شدهاند:
-
نحوه تنظیم و ثبت درخواست تغییر کاربری یا افزایش تراکم
-
مدارک و مستندات موردنیاز
-
فرآیند بررسی طرح در کمیته فنی
-
نحوه اطلاعرسانی تصمیمات کمیسیون
-
شرایط اعتراض به رأی صادر شده
-
الزامات فنی و شهرسازی که باید رعایت شوند
چه درخواستهایی در کمیسیون ماده ۵ بررسی میشود؟
بر اساس آییننامه اجرایی، مهمترین درخواستهایی که نیاز به بررسی در کمیسیون ماده 5 شهرداری دارند، عبارتاند از:
-
تغییر کاربری از مسکونی به تجاری یا بالعکس
-
افزایش یا کاهش تراکم ساختمانی
-
احداث ساختمانهایی با ارتفاع بیشتر از مجاز طرح تفصیلی
-
تغییر در پهنهبندی کاربریها
-
افزایش یا کاهش سطح اشغال
-
اصلاح معابر و دسترسیهای شهری
فرآیند درخواست در کمیسیون ماده ۵ چگونه است؟
-
تهیه مدارک توسط مالک یا مشاور
مالک یا سرمایهگذار ابتدا باید مدارک فنی، نقشهها و مستندات را آماده کند. -
مشاوره با شرکتهای متخصص
همکاری با شرکتهایی مانند مهندسین مشاور متین باعث میشود درخواست با استناد دقیق به ضوابط شهری و آییننامه تنظیم شده و شانس تأیید آن افزایش یابد. -
ثبت درخواست در شهرداری منطقه یا اداره کل شهرسازی
درخواست به دبیرخانه کمیسیون ارسال میشود. -
بررسی اولیه در کمیته فنی
این کمیته طرح را از منظر شهرسازی، ترافیک، ایمنی و سایر موارد فنی بررسی میکند. -
طرح در جلسه کمیسیون و صدور رأی
در نهایت، رأی کمیسیون ماده ۵ صادر و به متقاضی ابلاغ میشود.
نقش مهندسین مشاور متین در فرآیند ماده ۵
شرکتهای مشاوری مانند مهندسین مشاور متین که تخصص در امور شهرسازی، طراحی سازه، ضوابط کمیسیونها و تهیه مدارک فنی دارند، نقش کلیدی در تسهیل و تسریع این فرآیند ایفا میکنند. این شرکتها:
-
مدارک و نقشهها را مطابق آییننامه تهیه میکنند
-
نقاط ضعف طرح را شناسایی و اصلاح میکنند
-
با تجربه خود از موارد مشابه، مشاوره حقوقی و فنی میدهند
-
از اتلاف زمان و هزینه جلوگیری میکنند
نکات مهم در ارتباط با کمیسیون ماده ۵
-
رأی کمیسیون لازمالاجراست و نمیتوان برخلاف آن اقدام ساختوساز انجام داد.
-
موافقت با درخواستها قطعی نیست و بسته به موقعیت، پهنه، طرح جامع و نظرات فنی ممکن است رد شود.
-
اعتراض به رأی صادره فقط از مسیر شورای عالی شهرسازی یا دیوان عدالت اداری امکانپذیر است.
جمعبندی
کمیسیون ماده 5 شهرداری یکی از اصلیترین نهادهای تصمیمگیر در امور شهری است که با استناد به آییننامه اجرایی کمیسیون ماده ۵ درباره تغییرات طرحهای تفصیلی تصمیمگیری میکند. هرگونه تغییر در تراکم، کاربری، ارتفاع یا سایر پارامترهای شهری بدون تأیید این کمیسیون امکانپذیر نیست.
همکاری با مشاوران متخصص مانند مهندسین مشاور متین در مسیر تهیه، ثبت و دفاع از درخواستها میتواند ضامن موفقیت شما در عبور از مسیرهای اداری پیچیده باشد.

